शिराळं, घोसाळं यांसारख्या नॉनग्लॅमरस भाज्या सोडल्या, तर पुरणपोळी, गुलाबजाम असे गोड पदार्थ माझ्या फ्रेंडलिस्टमध्ये बालपणापासून आहेत; तरीही आईच्या हातचं गोडंवरण भात, तूप, कैरीचं लोणचं आणि बटाट्याच्या काचऱ्या म्हणजे एकदम वरचा क्लास!
पुण्याच्या दगडूशेठ गणपती बाप्पाचं दर्शन झालं, की मला मंदिराच्या समोरच असलेल्या लस्सीच्या दुकानाच्या दर्शनाची आस लागते. व्हरायटी म्हणजे नेमकं काय, हे कळावं इतक्या भन्नाट कॉम्बिनेशन्सच्या लस्सी तिथं मिळतात. कोल्हापूरची ‘मोहक’मधली लोण्याची लस्सी, दादरच्या ‘कैलास’मधली मलई लस्सी. बघणारा अचंबित व्हावा, इतकी लस्सी मी पिऊ शकतो आणि तेही तब्येतीत.
दणक्यात व्यायाम करून कॅलरी बर्निंगचा सोहळा दररोज पार पाडत असल्यामुळे आपलं ‘चालतंय की’ म्हणत मस्त लस्सी हाणतो. श्रीखंड, पुरणपोळी, मोदक, गुलाबजाम असे गोड पदार्थ माझ्या फ्रेंडलिस्टमध्ये अगदी बालपणापासून आहेत आणि वांगं, शिराळं, घोसाळं, पडवळ, दुधी वगैरे ग्लॅमरलेस भाज्यांशी माझी दोस्ती कधीच झाली नाही. एरवी माझे खायचे खूप काही चोचले नसतात. अगदी दही- भात, दूध – भातदेखील चालतो. जगातलं परमोच्च सुख कोणतं हे विचारलं, तर मी म्हणेन, की आईच्या हातचं गोडंवरण भात, तूप, कैरीचं लोणचं आणि बटाट्याच्या काचऱ्या. एकदम वरचा क्लास! वाफाळल्या शुभ्र भातावर ती पिवळी धम्मक दाट डाळ, वर लोणकढी तुपाचा अभिषेक, पानाच्या डावीकडे आपल्याच तोऱ्यात बसलेली ती कैरीची फोड आणि उजवीकडे कुरकुरीत काचऱ्या. और जीने को क्या चाहिए? लहानपणी आईला खूप मदत करायचो. दिवाळी जवळ आली ना, की कॅलेंडरला कळण्याच्या आधी आमच्या घरात कळायचं. मी आईला चकल्या तळून देणं, शंकरपाळे करणं, करंजीत सारण भरणं एक ना अनेक कामं करायचो. आईला मदत करण्यात एक वेगळीच मजा किंबहुना आनंद असतो. चहा आणि लिंबू सरबत बनवण्यात मी डॉक्टरेट केली आहे, असं घरचे गमतीत सांगतात.
शब्दांकनः निनाद पाटील
वालाचं बिरडं
साहित्यः वाल, मोड आणून सोललेले २ कप बिरडे, तयार डाळिंब्या, १/२ कप खवलेलं ओलं खोबरं, १ टीस्पून जिरं, ६ लसुण पाकळ्या, ४ ते ५ टेबलस्पून तेल, १/२ टीस्पून मोहोरी, १/२ टीस्पून हिंग, १/२ टीस्पून हळद, ४ ते ५ टीस्पून घरगुती मसाला किंवा मालवणी मसाला (किंवा २ किंवा १/२ टीस्पून मिरची पूड/लाल तिखट आणि २ टीस्पून गोडा मसाला), १ मध्यम चिरलेला कांदा, १/२ ते १ टीस्पून गूळ, ४ कोकम किंवा आमसुलं किंवा १ टीस्पून घट्ट चिंचेचा कोळ, २ टेबलस्पून कोथिंबीर, चवीनुसार मीठ
कृती ः ओलं खोबरं, जीरं, लसूण पाकळ्या आणि थोडं पाणी टाकून सर्व एकत्र वाटून घ्या. एका भांड्यात तेल गरम करा. मोहरी घालून तडतडू द्यावी. कांदा घालून गुलाबी रंगावर परतून घ्यावा. नंतर हिंग, हळद आणि मसाला किंवा लाल तिखट घालून जरासं परतून लगेचच त्यात धुतलेले बिरडे/ डाळींब्या घालाव्यात. हलक्या हातानं परतावं. थोडं पाणी घालावं. झाकण ठेवून एक उकळी आणावी. नंतर त्यात खोबऱ्याचं वाटण, मीठ आणि ज्या प्रमाणात तुम्हाला रस्सा हवा आहे, त्या प्रमाणात पाणी घालावं. झाकणावर पाणी ठेवून २०-२५ मिनिटं मंद आचेवर शिजू द्यावं. बिरडं शिजत आलं, की गूळ, कोकम (आणि गोडा मसाला वापरणार असाल, तर) आणि जरूर असल्यास अजून पाणी घालून एक उकळी आणावी. वरून कोथिंबीर घालून चपाती, भाकरी किंवा भातासोबत वाढावं.
मोबाइल अॅप डाउनलोड करा आणि राहा अपडेट
